Türkiye’de bazı işverenler, istihdam maliyetlerini düşürmek amacıyla çalışanların maaşlarını kısmen banka üzerinden, kısmen ise elden ödeyerek vergi ve SGK primlerinden kaçınmayı sürdürüyor. Bu yöntem, hem devletin hem de çalışanların büyük kayıplar yaşamasına yol açıyor.
Özellikle eksik bordrolama ve eksik SGK bildirimi nedeniyle çalışanlar; emeklilik maaşı, işsizlik ödeneği, rapor parası, kıdem ve ihbar tazminatı gibi haklarını eksik almak zorunda kalıyor. Bu uygulamalar sık sık yargıya taşınırken, Yargıtay bu konuda önemli bir karara imza attı.
Ücret Bordrosunu İmzalamadan Önce Dikkat!
Yargıtay’ın 2025 yılında hükme bağladığı kararında şu hususlar öne çıktı:
- Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi bu iddiasını ispat etmekle yükümlü.
- İşçinin imzasını taşıyan bordro, sahteliği kanıtlanmadıkça kesin delil niteliğinde.
- Bordroda yer alan fazla mesai, hafta tatili veya resmi tatil ücretleri ödenmiş gibi görünüyorsa, işçi bunun aksini yalnızca yazılı ve somut delillerle ispatlayabilir.
- Sadece tanık beyanları, tek başına yeterli delil sayılmıyor.
Yargıtay ayrıca fazla mesainin ispatında; işyeri kayıtlarının, giriş-çıkış belgelerinin, yazışmaların ve işin niteliğinin dikkate alınması gerektiğini de vurguladı.
Hileli Bordro “Geçerli Delil” Sayılmıyor
Kararda, bordro hilelerine ilişkin şu kritik değerlendirme yer aldı:
“Bordro hilesinin söz konusu olduğu hâllerde, bordrodaki fazla çalışma, hafta tatili ve ulusal bayram ücretleri işçinin gerçek ücretinin bir parçası olup, bu ödemeler dikkate alınmadan hesaplama yapılmalıdır.”
Bu yaklaşım ile Yargıtay, hileli bordroları işçinin aleyhine delil olarak kabul etmedi ve gerçek ücretin tespiti sonrasında tüm hesaplamaların buna göre yapılması gerektiğini belirtti.
Çalışanlar Ne Yapmalı?
Uzmanlar, işçilere şu uyarılarda bulunuyor:
- Bordroları okumadan ve kontrol etmeden imzalamayın.
- Eksik veya yanlış ödeme varsa mutlaka yazılı olarak itiraz edin.
- Fazla mesai ve diğer haklarınızı işyeri kayıtları, yazışmalar veya resmi belgelerle destekleyin.
Bu karar, çalışanların haklarını korumada ve işverenlerin bordro hileleriyle mücadelede emsal teşkil eden önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.