Bilim

Mars'ta hayat var mı?

ABD’de yapılan yeni bir çalışma, Mars'ta hayat olup olmadığı sorusuna cevap verdi. Bilim insanları, dayanıklılığı ile Guinness Rekorlar Kitabına gören Deinococcus radiodurans adlı bakterinin, Mars yüzeyinin 10 metre altında yaklaşık 280 milyon yıl boyunca yaşayabileceğini hesapladı.

“Bakteri Conan” olarak da bilinen D. radiodurans, asit banyolarına, yüksek ve düşük sıcaklıklara ve yoğun radyasyon düzeylerine karşı dayanıklılığı ile dikkat çekiyor.

Northwestern Üniversitesi’nden araştırmacılar, antik mikropların Mars yüzeyinin altında yüz milyonlarca yıl hayatta kalabileceğini iddia etti.

BAKTERİ CONAN OLARAK ÜNLENDİ

Uzmanlar, Deinococcus radiodurans adlı bir bakterinin, Kızıl Gezegen’in  yüzeyinin 10 metre altına gömüldüğünde Mars'ta 280 milyon yıl hayatta kalabileceğini öne sürdü. Dayanıklılığı ile Guinness Rekorlar Kitabı’na giren bakteri "Bakteri Conan" ve "bakteri dünyasının süper kahramanı" olarak da biliniyor.

Bilim insanları, “Bakteri Conan” Mars'ta muhtemelen bulunmasa da benzer bir süre boyunca Kızıl Gezegen'de eş değer bir mikroorganizmanın var olabileceğine inandıklarını söyledi.

280 MİLYON YIL BOYUNCA HAYATTA KALABİLİR

Astrobiology adlı bilimsel dergide yayımlanan çalışmanın yazarları, "Mikropların direnci, Mars'ın soğuk ve kurak yüzeyinde jeolojik zamanlar boyunca mikropların hayatta kalabilmelerini göz önünde bulunduran kilit bir unsurdu. Eğer Mars'ta bir zamanlar yaşam  olsaydı deinococcus radiodurans hücreleri donmuş yeraltında yaklaşık 280 milyon yıl hayatta kalabilirdi” diye yazdı.

Diğer taraftan araştırmacılar, Mars'ın Dünya’nın yaklaşık yüzde 0,6’sı kalınlığında son derece ince bir atmosfere sahip olduğunu vurgulayarak, Kızıl Gezegen'in sürekli olarak yoğun galaktik kozmik radyasyon ve Güneş protonları tarafından bombalandığını belirtiyor.

Uzmanlar, bu durumun Mars yüzeyindeki  herhangi bir canlının hayatta kalmasına izin vermeyeceğini belirtti. Bununla birlikte NASA, Mars'a altı aylık bir yolculuk yapan bir astronotun, 24 CAT taramasına eşdeğer olan 300 miliSievert radyasyona maruz kalacağını tahmin ediyor. Dahası, orta enlemlerde ortalama eksi 63 derece olan kurak ve dondurucu koşullar, Kızıl Gezegeni yaşam için elverişsiz kılıyor.

DÜNYALI 6 BAKTERİ İNCELENDİ

Bilim insanları, bu koşullarda yaşamın olup olmayacağını araştırmak için önce mikrobiyal yaşamın iyonlaştırıcı radyasyonda hayatta kalma sınırlarını belirledi. Altı tür Dünyalı bakteri ve mantarı, donmuş ve kuru olan simüle edilmiş bir Mars yüzeyine maruz bırakıldı  ve uzaydaki radyasyonu taklit eden gama ışınları ile bombalandı.

Çalışmada kullanılan örnekler  D. radiodurans’ın yanı sıra, bir maya bakterisi  üç Bacillus bakterisi ve sıcak kanlı organizmaların alt bağırsağında yaygın olarak bulunan bir bakteri olan Escherichia coli'yi içeriyordu.

Araştırmacılar, Bakteri Conan’ın  dondurucu ve kurak bir ortamda astronomik miktarlarda radyasyondan kurtulduğunu buldu. Bakterinin, milyonlarca yıl boyunca Dünya'da hayatta kalabilen Bacillus sporlarından çok daha uzun süre dayanabileceği tahmin edildi.

Bilim insanları, D. radiodurans’ın şaşırtıcı bir şekilde hayatta kalmasının kısmen bakterinin genetik yapısı sayesinde olduğunu buldu. Çalışmanın yazarları, bu bakternin kromozomlarının birbirine bağlı olduğunu, onları mükemmel bir hizada tuttuğunu ve yoğun radyasyondan sonra onarım için hazır olduğunu keşfetti.

Çalışmanın yazarlarından Prof. Dr. Michael Daly'ye göre, D. radiodurans gibi  donmuş mikroplar bir meteor etkisi ile harekete geçirileceğini belirterek şu açıklamayı yaptı. 

"Mars'ın yeraltı yüzeyine gömülü D. radiodurans, Mars'ta akan su kaybolduktan sonra tahminen 2 ila 2,5 milyar yıl boyunca uykuda yaşayamasa da, bu tür Mars ortamları düzenli olarak değiştirilir ve göktaşı etkileriyle erir.

Ayrıca, Mars yaşamı bir zamanlar var olsaydı, şu anda Mars'ta yaşayabilir yaşam formları olmasa bile, makromolekülleri ve virüsleri çok, çok daha uzun süre hayatta kalabilir. Mars'ta böyle bir yaşam geliştiyse, biyolojik kalıntılarının gelecekteki Mars görevlerinde ortaya çıkabilir.”