Türkiye’de yüz binlerce küçük esnafı ilgilendiren vergi düzenlemesi Resmî Gazete’de yayımlandı. 10380 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile birlikte, nüfusu 30 bini aşan ilçelerde mükellefler artık basit usulde değil, gerçek usulde vergilendirilecek. Düzenleme 1 Ocak 2026’da yürürlüğe girecek.
Türkiye genelinde 3 milyona yakın vergi mükellefi bulunuyor. Bunların yaklaşık 810 bini basit usulde vergilendiriliyordu. Yeni kararla birlikte taksicilerden minibüsçülere, restoranlardan tamircilere, kuyumculardan küçük işletmelere kadar birçok esnaf artık gelir vergisi muafiyetinden çıkacak, KDV mükellefi olacak, düzenli defter tutacak ve geçici vergi ödeyecek.
Maliye: Kayıplar Ortaya Çıktı
Uzmanlara göre basit usul, devlet açısından ciddi vergi kayıplarına yol açıyordu. Basit usulde kalan esnaf yıllık ticari kazanç için beyanname vermiyor, çoğu durumda KDV de ödemiyordu. Bu durum hem haksız rekabete neden oluyor hem de kayıt dışılığı artırıyordu.
Normal şartlarda cirosu 1,5 milyon TL’nin altında olan işletmeler basit usulde vergilendiriliyordu. Ancak Maliye Bakanlığı’nın yaptığı çalışmalarda birçok esnafın gelirlerini düşük gösterdiği, gerçek ciroların bu sınırın üzerinde olduğu tespit edildi.
20 Milyar TL Beklenti
Ekonomistler, basit usulde kalan esnafın toplam cirosunun 80-100 milyar TL seviyesinde olduğunu tahmin ediyor. Bu nedenle düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle yalnızca KDV tahsilatında yıllık 15-20 milyar TL ek gelir bekleniyor.
Uzmanlar Ne Diyor?
Yeminli mali müşavir Recep Çetiner, “Gerçek usule geçiş esnafın daha kurallı çalışmasını sağlayacak. Fatura kesmek, defter tutmak, KDV beyan etmek gibi yükümlülükler artık standart hale gelecek. Yan yana iki lokantadan biri KDV öderken diğeri ödemiyordu, bu haksız rekabet ortadan kalkacak” dedi.
Mali müşavir Serap Tekgöz ise, “Devletin milyarlarca liralık vergi kaybı bu düzenleme ile önemli ölçüde telafi edilecek. İlk aşamada yük gibi görünse de orta vadede iş dünyasına entegrasyonu güçlendiren bir adım” değerlendirmesinde bulundu.
Basit Usulde Durum Nasıldı?
- Gelir vergisi muafiyeti vardı.
- KDV ödenmiyordu.
- Defter tutma yükümlülüğü çok sınırlıydı.
- Muhasebe giderleri düşük seviyedeydi.
Gerçek Usul Ne Getirecek?
- Lokantalarda %10, alkollü içeceklerde %20, tamircilerde %20 KDV uygulanacak.
- Yıllık beyanname ve 3 aylık geçici vergi zorunlu hale gelecek.
- e-Defter, e-Fatura ve e-Arşiv sistemine geçiş yapılacak.
- Kayıt dışı satış azalacak, işletmelerin bilançosu şeffaflaşacak.
