Mirasçılar arasında uyuşmazlık varsa, mirasçılardan herhangi biri Sulh Hukuk Mahkemesinde miras paylaşımı davası açabilir. Bu davada miras paylaşımı yapılır ve işlemler tapuda gerçekleştirilebilir.
Miras Nasıl Paylaştırılır?
Mirasbırakanın ölümüyle birlikte tereke bütün hak ve borçları ile mirasçılara geçer. Mirasçıların birden fazla olması halinde, mirasçılar arasında kanundan doğan bir miras ortaklığı meydana gelir.
Yani, mirasçılar, miras ortaklığı içinde birbirlerine zorunlu olarak bağlanmış olurlar. Böylelikle, tereke üzerinde elbirliği halinde hak sahibi olurlar. Hiçbir mirasçı diğerinden ayrı olarak kendisine düşen payı elde edemez.
Miras ortaklığı paylaşmaya yönelik bir geçici ortalıktır. Miras ortaklığı mirasın paylaştırılana kadar devam eder.
Paylaşma mirasçılar arasında anlaşmalı paylaşma ve yargısal paylaşma olarak yapılabilmektedir.
Mirasçılar, paylaşmanın nasıl yapılacağını serbestçe kararlaştırabilirler. Paylaşma ya elden taksim ya da yazılı paylaşma sözleşmesi ile tamamlanır.
Gayrimenkul Miras Paylaşımı Nasıl Yapılır?
Birden fazla mirasçının olması halinde miras kalan gayrimenkul üzerinde elbirliği mülkiyeti meydana gelir. Dolayısıyla, gayrimenkul üzerinde mirasçılar ortak tapuya sahip olur.
Mirasçılar kendi aralarında anlaşma sağlayarak miras kalan gayrimenkulü diledikleri gibi paylaşabilirler.
Bu kapsamda mirasçılar, miras paylaşma (taksim) sözleşmesi yapabilirler.
Paylaşma sözleşmesi ile mirasçılar arasında bir paylaşımın sağlanması bakımından bir yükümlülük getirilmiş olur.
Mirasçılar geçerli bir paylaşım sözleşmesine dayanarak tapu iptal ve tescil talebinde bulunabilirler.
Mirasçılar sözleşmeye uymazsa, paylaşma sözleşmesi ile gayrimenkul mülkiyetinin tescilini talep hakkına sahip olan mirasçı diğer mirasçılara dava açabilir. Bu dava, tescile zorlama davasıdır. Burada mahkeme kararı ile taşınmazın adına tescilini sağlayabilir.
Babadan Miras Kalan Ev Nasıl Paylaşılır?
Hiçbir mirasçı babadan miras kalan evi tek başına kullanma veya evde oturma hakkına sahip değildir. Zira, birden fazla mirasçı bulunması durumunda mirasçılar arasında miras ortaklığı meydana gelir. Bu durumda mirasçılar evin mülkiyetine elbirliği halinde sahip olurlar.
Mirasçılardan her biri, miras sözleşmesi vb. yoksa, her zaman mirasın paylaşılmasını isteyebilirler. Paylaşma talebinin dava yolu ile ileri sürülmesi zorunlu değildir.
Bu talebin diğer mirasçılara karşı ileri sürülmesiyle, mirasçılar kendi aralarında anlaşarak paylaşmayı gerçekleştirebilirler. Anlaşma olmaması halinde talep mahkemeye yapılır. Paylaşım talebinde görevli mahkeme sulh hukuk mahkemesidir.
Dolayısıyla, babadan kalan evin paylaşımı hususunda mirasçılar arasında anlaşma sağlanabilir. Anlaşma ile ev üzerindeki ortaklık sona erer ve mirasçılar kendilerine düşen payı elde eder. Mirasçılar babadan kalan ev tapu işlemleri için bu anlaşmaya dayanarak tapu tescil ve iptal talebinde bulunabilirler.
Ancak, örneğin evin satışı veya kullanımına dair anlaşmazlık çıkması halinde herhangi biri tarafından paylaşım (taksim) davası açılır. Paylaşım davasında, miras ortaklığına son verilir ve mirasçıların kendi paylarına düşeni alması sağlanır.
Tapuda Miras İntikali
Mirasın veraset ilamında bulunan mirasçılara intikaline miras intikali denir. Miras intikali bedelsiz bir iktisap şeklidir.
Miras intikali işlemi için mirasçılardan birinin ilgili Tapu Müdürlüğüne başvuru yapması yeterlidir. Bir mirasçının başvurusuyla birlikte miras, tüm mirasçılara intikal edecektir.
Mirasçıların tapuda miras intikal işlemlerini yapabilmeleri için önce söz konusu taşınmaz üzerinde pay sahibi olduğunu gösteren “mirasçılık belgesi” alması gerekmektedir. Mirasçılık belgesi bir diğer ifadeyle “veraset ilamı”, noterden veya sulh hukuk mahkemesinden alınabilmektedir.
Veraset ilamı aldıktan sonra tapu işlemleri ilk olarak, taşınmazın bulunduğu il veya ilçede yer alan ilgili belediyeye gidilir.
Taşınmazın emlak vergisi borcu olmadığını ve rayiç bedelini gösteren belge talep edilir. Emlak vergi borcu bulunması halinde borcun ödenmesi gerekir.
Ardından veraset ve intikal vergi dairesine gidilir. Veraset ve intikal vergisi ödenir ve ilişiğinin kesildiğine dair belge talep edilir.
Tüm bu aşamalar tamamlandıktan sonra gerekli tüm belgeler ile mirasçılar tapu müdürlüğüne başvurup taşınmazın kendi adlarına tescilini talep edebilirler.
Sadece bir mirasçının intikal için Tapu Sicil Müdürlüğüne başvurması yeterlidir. Zira, intikal işlemlerini tüm mirasçılar yapması gerekmez, herhangi bir mirasçı tarafından gerçekleştirilebilir.
Başvuru tamamlandığında tapu sicil müdürlüğü tarafından intikal işlemleri yapılır ve yeni malik olan mirasçılar adına yeni bir tapu düzenlenir. Miras kalan taşınmaz, tapu harcından muaf tutulur. Tapu müdürlüğünce sadece 2023 yılı için belirlenen 1.298,5 lira döner sermeye ücreti alınır.
Taşınmaz Malların Miras Yoluyla İntikal Ücreti
Miras intikali herhangi bir ücrete tabi değildir. Ancak miras kalan intikal konusu taşınmazın vergi borcu vb. borcu bulunuyorsa ödenmesi gerekir.
Dolayısıyla, miras kalan tapuyu üzerine alma ücreti söz konusu olmamakla birlikte varsa emlak vergisi borcu, veraset ve intikal vergisi ve döner sermeye ücreti ödenmesi gerekmektedir.
2023 yılı veraset ve intikal vergisi tarifesi
Matrah Veraset yoluyla intikallerde vergi oranı
İlk 1.100.000 TL için %1
Sonra gelen 2.600.000 TL için %3
Sonra gelen 5.500.000 TL için %5
Sonra gelen 10.900.000 TL için %7
20.100.00 TL’yi aşan kısım için %10
2023 yılı tapu işlemlerinde döner sermeye bedeli 1.298,5 TL
Tapuda Miras İntikali İçin Gerekli Belgeler
İntikali istenen taşınmaz malın varsa tapu senedi, yoksa taşınmaz malın ada ve parsel numarasını belirtir belge veya mirasçılardan birinin sözlü beyanı.
İntikal isteminde bulunan mirasçı veya yetkili temsilcinin fotoğraflı nüfus cüzdanı, pasaportları veya avukat kimliği ile T.C.
Kimlik Numarası.
Veraset belgesinin aslı ya da mahkeme veya noter onaylı örneği.
Tapu senedine yapıştırılması isteniyor ise, talepte bulunan mirasçının ve mirasçıların intikali istenen taşınmaz mal sayısı kadar son altı ay içinde çekilmiş 6x4 cm. büyüklüğünde vesikalık fotoğrafı.
Tebligat için pul.
Veraset ve İntikal Vergisinin ödendiğine ilişkin belge (vergi dairesince tapuya hitaben yazılan yazı)
Taşınmaz mesken ise ilgili belediyeden Emlak Vergisinin ödendiğine dair belge
Tapuda İntikal ve Satış
Mirasçıların gerekli evraklar ile tapu müdürlüğüne müracaat etmesiyle mirasın tapuda doğrudan mirasçılara intikal etmesi sağlanmaktadır. Tapu müdürlüğü şartların sağlanması halinde mirasçılar adına tapu çıkartır.
Tek bir kişi mirasçının olması halinde tapu tek mirasçı adına düzenlenir. Bu halde mirasçı ilgili taşınmaza tek başına malik olduğundan taşınmaz üzerinde dilediği gibi tasarruf edebilir.
Birden fazla mirasçı olması halinde ise mirasçılar ortak tapuya sahip olur. Mirasçılar elbirliği mülkiyeti şeklinde ilgili taşınmaz üzerinde hak sahibi olurlar. Elbirliği mülkiyeti hükümleri gereği hiçbir mirasçı tek başına taşınmaz üzerinde tasarruf edemez. Dolayısıyla, bir mirasçı taşınmazı tek başına herhangi bir kimseye devredemeyecektir. Yani mirasçının tek başına taşınmazı satması mümkün değildir.
Tapu intikal ve satış aynı anda olur mu?
Mirasçılar arasında oybirliği olması halinde satış işlemi gerçekleştirilebilecektir. Tapu intikal ve satış aynı anda olmasa da aynı gün olabilir. Önce intikal, sonra satış yapılmalıdır. Yani intikal yapılmadan satış yapılabilir mi sorusunun cevabı olumsuz olacaktır. Çünkü hiç kimse sahip olmadığı şeyi başkasına devredemez. İntikal gerçekleşmediği takdirde mirasçılar ilgili şeye sahip olmayacağından başkasına da devredemeyecektir.
Miras Kalan Ev Nasıl Paylaşılır?
Hiçbir mirasçı, miras kalan evi tek başına kullanma ya da oturma hakkına sahip değildir. Çünkü, mirasçılar, miras kalan eve elbirliği mülkiyeti halinde sahip olurlar. Elbirliği mülkiyeti hükümleri uyarınca, mirasçıların belirlenmiş payları yoktur. Her birinin hakkı, miras ortaklığına giren malların tamamını kapsar.
Ayrıca, miras kalan ev üzerinde mirasçıların hakları payları oranında olmayıp her biri eşit hakka sahiptir.
Miras kalan evin nasıl paylaşılacağı hakkında mirasçılar arasında anlaşma sağlanabilir. Tüm mirasçıların, yazılı şekilde yapılacak paylaşım (taksim) sözleşmesine katılması durumda, miras kalan ev üzerinde ortaklık giderilmiş olur.
Uygulamada mirasçılar, miras kalan ev üzerinde genellikle anlaşma sağlayamamaktadır. Bu sebeple, mirasçıların anlaşmazlığa düşmesi durumunda yargısal paylaşma imkanı bulunmaktadır. Bu imkan mirasçılar tarafından sulh hukuk mahkemesinde miras paylaşım (taksim) davası açılarak kullanılmaktadır.
Miras Kalan Ev Tapu İşlemleri
Mirasbırakana ait herhangi bir taşınmazın tapusu, hayatta olan mirasçılarına kalır. Mirasçılar taşınmaz üzerinde ortak tapuya sahip olur. Zira, mirasçıların taşınmaz üzerindeki mülkiyeti, elbirliği mülkiyeti şeklindedir.
Elbirliği mülkiyeti hükümleri gereği taşınmaz üzerinde tasarruf işlemi yapılabilmesi mirasçıların birlikte hareket etmesi halinde mümkündür. Dolayısıyla, tapu işlemleri mirasçıların oybirliği ile anlaşması halinde yapılabilmektedir.
Birden fazla mirasçı bulunması halinde mirasçıların ev üzerindeki mülkiyet hakkı elbirliği mülkiyeti şeklindedir. Zira, miras kalan ev üzerinde birden fazla kişi malik olur. Bu halde hisseli tapu miras paylaşımı gündeme gelir.
Miras kalan evin mirasçılar arasında geçerli bir “paylaşım sözleşmesi” ile paylaşılması mümkündür. Anlaşma sağlanması halinde mirasçılar tarafından paylaşım sözleşmesine dayanarak miras tapu işlemleri gerçekleştirilebilir. Tüm mirasçıların veya belirledikleri ortak bir temsilcinin tapuya gitmesi ile işlemler yapılabilir.
Örneğin miras paylaşımı sözleşmesi ile miras kalan evin mirasçılardan birine bırakılması halinde işbu mirasçı, miras kalan tapuyu üzerine alma işlemi için mirasçılar ile tapu müdürlüğüne başvurabilecektir. Miras paylaşım sözleşmesinin gereği yerine getirilmediği takdirde ilgililer paylaşım sözleşmesine dayanarak diğer mirasçılara karşı “tescile zorlama davası” açabilirler.
Miras kalan ev üzerinde mirasçıların anlaşmaması halinde herhangi biri tarafından “paylaşım (taksim) davası” açılır. Paylaşım davası ile ev üzerindeki ortaklık sona erer ve mirasçıların kendi paylarına düşeni alması sağlanır. Paylaşım davasında verilen mahkeme kararı ile mirasçılar kendilerine özgülenen şeylere derhal sahip olurlar. Dolayısıyla, ilgili mirasçı mahkeme kararı ile kendisine özgülenen miras kalan evi üzerine alma için mahkeme kararına dayanarak tapu sicil müdürlüğüne başvurabilir.
Birden Fazla Mirasçı Olması Halinde Miras Kalan Evin Tapusu Nasıl Alınır?
Mirasçılar arasında oybirliğinin sağlanmasıyla
Miras paylaşma (taksim) sözleşmesine dayanarak
Paylaşma davası neticesinde verilen mahkeme kararına dayanarak miras kalan evin tapusu alınabilir.
Bu halde miras kalan evin tapusunu üzerinde alma süresi paylaşım, anlaşmazlıklar ve uzlaşmalar gibi durumlara göre değişlik göstermektedir.
Uygulama genellikle mirasçılar arasında anlaşma sağlanamadığından dava yoluna başvurulmaktadır. Dava yolu ile miras paylaşımının sağlanmasında ortalama 1,5 yıl sürmektedir.
Miras Tapu Devri
Miras kalan taşınmaz için mirasçılar tapu sicil müdürlüğüne gerekli evraklar ile müracaat ederek veraset tapu işlemlerini gerçekleştirebilmektedir.
Veraset ilamı çıkarıldıktan sonra mirasçılar bu veraset ilamı, vukuatlı nüfus kaydı örneği, nüfus cüzdanları ve veraset intikal vergisini ödediklerine dair belge ile beraber tapu müdürlüğüne başvururlar. Bu suretle, miras kalan taşınmazın devri işlemi tamamlanmış olur.
Örneğin dededen kalan miras tarla tapusu nasıl alınır diye bakıldığında mirasçılar başta veraset ilamı olmak üzere gerekli olan belgeler ile tapu müdürlüğüne müracaat eder. Böylece, miras kalan tarlanın devri kendilerine sağlanmış olur.
Kaynak: DENKTAŞ
