Uzmanlar uyarıyor: “Başıboş köpek olmazsa kuduz da olmaz”
Dünyada her yıl yaklaşık 60 bin kişi kuduz nedeniyle hayatını kaybediyor. Türkiye de bu hastalık açısından riskli ülkeler arasında yer alıyor. Ülkede her gün ortalama 1.500 kişi kuduz aşısı oluyor, yalnızca geçen yıl 500 bine yakın kişi sokak hayvanı ısırması nedeniyle hastanelere başvurdu.
Köpek Yasası yürürlükte ama sahada uygulanmıyor
2 Ağustos 2024’te yürürlüğe giren ve belediyelere başıboş köpekleri toplama yükümlülüğü getiren Köpek Yasasına rağmen, birçok şehirde sokaklar hâlâ köpek sürüleriyle dolu.
Veteriner Hekim Prof. Dr. Nilüfer Sabuncuoğlu, yasa uygulanmadığı sürece kuduz vakalarının artmaya devam edeceğini belirterek şu uyarıyı yaptı:
“Vakaların yüzde 99’u başıboş köpek kaynaklı. Sokak köpeği olmazsa kuduz da olmaz.”
“Türkiye kuduz açısından riskli ülke ilan edildi”
Prof. Dr. Sabuncuoğlu, Türkiye’nin artık Mısır, Hindistan ve Bangladeş gibi kuduz riskli ülkeler arasında sayıldığını ifade etti:
“Birçok ülke, Türkiye’ye seyahat edecek vatandaşlarına kuduz uyarısı yapıyor. Günde 1.500-1.600 kişi köpek veya kedi tırmalaması nedeniyle aşı oluyor. Son altı yılda 21 şehirde kuduz karantinası ilan edildi.”
Köpek dışkısı kaynaklı hastalıklar 9 kat arttı
Kuduzun yanı sıra, başıboş köpeklerin kist hidatik (beyaz kanser) gibi başka hastalıkları da yaydığını belirten Sabuncuoğlu, tehlikenin boyutuna dikkat çekti:
“Toplanmayan köpeklerin dışkıları her gün 2 bin ton olarak çevreye yayılıyor. Bu dışkılardaki parazit yumurtaları bir yıl canlı kalabiliyor. Türkiye’de kist hidatik vakaları 9 kat arttı. Bu, Hindistan ve Bangladeş gibi ülkelerde görülen bir tablo.”
Uzmanlardan öneri: “Hastalık Kontrol Merkezi kurulmalı”
Uzmanlara göre kuduz, yalnızca bir hayvan sağlığı sorunu değil, doğrudan halk sağlığını ilgilendiren ciddi bir zoonotik hastalık. Bu kapsamda “Tek Sağlık Yasası”nın çıkarılması ve Cumhurbaşkanlığına bağlı bir Hastalık Kontrol ve İzleme Merkezi (HAKİM) kurulması öneriliyor. Bu yapı, erken uyarı ve hızlı müdahale sistemleriyle salgınların önüne geçmeyi amaçlayacak.
Yerli kuduz aşısı 2026’da geliyor
Türkiye’de şu anda kullanılan kuduz aşıları tamamen ithal. Ancak “Üreten Sağlık” modeli kapsamında yerli kuduz aşısı üretimi için çalışmalar sürüyor.
Türkiye Aşı Enstitüsü tarafından yürütülen projede bu ay hayvan deneylerinin başlaması, 2026 yılında ise yerli aşının kullanıma sunulması hedefleniyor.
